Historia pieniądza i jego wpływ na rozwój cywilizacyjny człowieka
Na początku spotkania nauczyciel przedstawił uczestnikom temat lekcji i przyczepił na tablicy dwie kartki w formacie A4 z zapisanym tematem oraz logo projektu Złotych Szkół NBP.
Po wysłuchaniu pogadanki z elementami wykładu i prezentacji w wykonaniu nauczyciela uczniowie przystąpili do pracy. Polegała na wykonaniu metaplanu opisującego historię pieniądza i jego wpływu na postęp społeczny, techniczny i cywilizacyjny ludzi od neolitu po epokę lotów kosmicznych i internetu. W trakcie swego wystąpienia nauczyciel zaprezentował przykłady polskich banknotów oraz bankową kartę płatniczą.
Następnie uczniowie przystąpili do wycinania karteczek z wydrukowanymi w domu nazwami form płacenia, nazw pieniędzy, walut, dóbr materialnych i intelektualnych i ich naklejaniu obok już wcześniej naklejonych na brystolu kart z formą środka płatniczego. W drodze wymiany zdań i konsultacji z nauczycielem decydowali, w którym miejscu je nakleić. Po wykonaniu tych czynności ukończoną planszę zawiesili na tablicy magnetycznej, aby ocenić efekty wspólnej pracy. Skorygowali nieliczne błędnie umieszczone kartoniki z nazwami monet i dóbr, umieszczając je we właściwym miejscu.
W podsumowaniu lekcji uczniowie dostrzegli znaczenie polskiego Złotego dla Polski i naszych obywateli w ciągu 100 lat od czasów odzyskania niepodległości po dziś dzień. Omówili powody gromadzenia (w tym oszczędzania), inwestowania i rozważnego wydawania pieniędzy.
Nauczyciel historii w trakcie swego wystąpienia skorzystał z filmu „Historia pieniądza” oraz bogato ilustrowanej książki „Dawniej i dziś. Jak wyglądało życie ludzi od czasów starożytnych aż po współczesność” z 2014 r. w tłumaczeniu Weroniki Śliwiak.
Historia złotego
Na początku uczniowie obejrzeli filmy przedstawiające historię złotego. Następnie otrzymali karty pracy przedstawiające oś czasu i „rozsypane” kafelki z najważniejszymi wydarzeniami z historii pieniądza na ziemiach polskich (XIX – XXI w.) wraz z towarzyszącymi im wizerunkami znaków pieniężnych lub postaci. Zadaniem uczniów było dopasowanie kafelków do odpowiednich punktów/dat na osi czasu. Mogli skorzystać także z broszur, które zostały wykorzystane do stworzenia gazetki.
Ewolucja pieniądza
Tematem lekcji biologii była „Ewolucja pieniądza”. Rozpoczęciem była część wprowadzającą zaprezentowana przez nauczyciela. Na wstępie nauczyciel omówił, czym jest pieniądz i do czego jest nam potrzebny. Powiedzieliśmy, że każdy z nas rodzi się w świecie, który oparty jest na PIENIĄDZU. Bez tego nie jesteśmy w stanie przeżyć. Lekcja biologii dotycząca ewolucji pieniądza jest analizą jak pieniądz ewoluował i zmieniał się przez wieki. Pieniądz, jako środek wymiany, ma swoje korzenie w praktykach handlowych już od starożytności, jednak jego forma i znaczenie ewoluowały wraz z rozwojem społeczeństw. W czasach prehistorycznych, ludzie używali różnych przedmiotów, takich jak muszle, kawałki metalu czy skóry, jako formy pieniądza. Jednak w miarę rozwoju społeczeństw i wymiany handlowej, zaczęto używać bardziej standardowych form pieniądza, takich jak monety czy banknoty. Ewolucja pieniądza od prymitywnych form wymiany do bardziej zorganizowanych systemów finansowych jest fascynującym przykładem adaptacji i selekcji naturalnej. Pieniądz jest nie tylko środkiem wymiany, ale również narzędziem, które kształtuje nasze społeczeństwo i gospodarkę. Częścią główną zajęć była praca uczniów. Po obejrzeniu monet, banknotów oraz kart płatniczych uczniowie musieli wypisać, z czym się kojarzą oraz do czego służą omawiane pieniądze. Dla każdego ucznia słowo PIENIĄDZ kojarzyło się z czymś innym, służyło nie tylko do zapłaty, ale także pozwalało godnie żyć. Następnym etapem lekcji, po wstępie nauczyciela, było obejrzenie krótkiego filmiku na temat form pieniądza. Uczniowie zobaczyli co było pierwszą formą zapłaty. Byli bardzo zainteresowani tematem historii pieniądza. Następnie musieli poszukać w dostępnych źródłach informacji na temat poznanych form pieniądza. Po wykonanym zadaniu uczniowie prezentowali znalezione informacje na forum klasy. Lekcja zakończona została podsumowaniem nauczyciela. Uczniowie byli bardzo zaangażowani w pracę na lekcji. Potrafili wspólnie wyszukiwać informacje na temat znaczenia pieniądza, a także ze starannością opisywali kolejne etapy powstania, tak ważnego w dzisiejszych czasach dla każdego człowieka, PIENIĄDZA.
Narodowy Polski złoty w obiegu od 100 lat – NBP i jego funkcja emisyjna. Banknoty i monety z wizerunkiem Mikołaja Kopernika
Na początku zajęć omówiono funkcję emisyjną NBP. Uczniowie dowiedzieli się, że emitowane znaki pieniężne są podzielone na dwie grupy: monety i banknoty powszechnego obiegu oraz banknoty i monety kolekcjonerskie i okolicznościowe. Lekcja poświęcona była szczególnie znakom pieniężnym z wizerunkiem Mikołaja Kopernika. Uczniowie przekonali się, że na cześć tego polskiego sławnego astronoma nazwany jest jeden z pierwiastków chemicznych. Rozwiązując zadanie matematyczne dowiedzieli się o kolejnej, poza astronomią dziedzinie, którą zajmował się Mikołaj Kopernik. Kopernik był też znanym ekonomistą – autorem jednej z wersji prawa rządzącego obiegiem pieniądza. Nauczyciel omówił banknot 1000 zł emitowany w latach 1975 – 1993 z wizerunkiem Mikołaja Kopernika oraz monety z tą postacią: monetę z serii monet kolekcjonerskich ,,Wielcy polscy ekonomiści” oraz monetę emitowaną w 2023 roku z okazji 550 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Uczniowie zobaczyli również banknot kolekcjonerski wydany z tej samej okazji. Na zakończenie zajęć uczestnicy zaprojektowali własne banknoty z wizerunkiem Mikołaja Kopernika i utworzyli z nich wystawę prac.
O zabezpieczeniach i sposobach weryfikacji autentyczności banknotów
Celem lekcji było poznanie podstawowych zabezpieczeń stosowanych na banknotach oraz pokazanie uczniom jak rozpoznawać fałszywe banknoty. Temat został omówiony na przykładzie banknotu 100 zł. Pokazano takie zabezpieczenia jak:
- mikrodruki - bardzo małe, niemal niewidoczne druki umieszczone na banknotach w celu zapobiegania fałszerstwom. Zazwyczaj są one umieszczane w różnych miejscach na banknocie i wydrukowane za pomocą specjalistycznych technik, które sprawiają, że są trudne do skopiowania. Mikrodruki mogą zawierać różne informacje, takie jak nazwa emitenta banknotu, jego wartość nominalna lub symbole specjalne.
- nitkę zabezpieczającą - może mieć różne cechy i właściwości, które sprawiają, że jest bardzo trudna do podrobienia. Może być wykonana z materiałów metalicznych, fluorescencyjnych lub zawierać specjalne hologramy lub znaki wodne. Dodatkowo, nitka ta może być umieszczona w taki sposób, że jest widoczna tylko pod określonym kątem lub za pomocą określonego światła.
- znak wodny - ma zazwyczaj postać subtelnej powtarzającej się grafiki, np. znaku wartości nominalnej banknotu, symbolem kraju emitującego, czy też innych elementów związanych z tematyką banknotu. Widoczny jest dopiero, gdy patrzymy na niego pod światło.
- recto verso - odnosi się do drukowania informacji i wzorów na obu stronach banknotu. W tradycyjnym sensie recto odnosi się do przedniej strony banknotu, która zawiera główny wzór, nominał i inne istotne informacje, podczas gdy verso to tylna strona, na której mogą być umieszczone dodatkowe wzory, grafiki, symbole lub elementy zabezpieczeń.
- wklęsłodruk - polega na zadrukowaniu papieru w taki sposób, że nadruk jest wklęsły (wypukły), co oznacza że można go wyczuć pod palcami.
- efekt kątowy - Na banknotach, które wykorzystują efekt kątowy, zazwyczaj znajdują się dwie warstwy wzorów geometrycznych, które nakładają się na siebie pod różnym kątem. Kiedy banknot jest obracany pod różnym kątem, wzory te łączą się i tworzą nowy wzór lub efekt trójwymiarowy, który sprawia, że banknot staje się trudniejszy do podrobienia.
- efekt graficzny namalowany farbą zmienną optycznie - to specjalna cecha holograficzna, która pochodzi z zastosowania technologii specjalnych farb, wybiórczego odbijania światła.
Uczniowie zobaczyli również zabezpieczenia, które są widoczne tylko w świetle UV. Uczestnicy zajęć oglądali zastosowane zabezpieczenia stosując zasadę: dotknij, popatrz pod światło, spójrz pod różnymi kątami, obejrzyj przez lupę lub światło UV. Dowiedzieli się również, że nie wszystkie banknoty mają takie same zabezpieczenia. Obejrzeli paski opalizujące znajdujące się na banknotach 10 zł i 20 zł. W trakcie zajęć uczniowie mieli możliwość bliższego przyjrzenia się zastosowanym zabezpieczeniom, co pozwoliło im lepiej zrozumieć ich działanie i skuteczność. Dzięki zastosowanej metodzie uczenia poprzez doświadczenie, uczniowie mieli okazję lepiej zapamiętać zdobytą wiedzę i łatwiej ją przyswoić.
Proces technologiczny powstawania pieniądza
Lekcja techniki „Proces technologiczny powstawania pieniądza” odbyła się 12 lutego, uczestniczyło w niej osiemnaścioro uczniów. W pierwszej części nastąpiło przypomnienie wiadomości z klasy piątej związanych z materiałami. Następnie przekazane zostały informacje na temat banknotów i monet znajdujących się w obiegu i materiałów, z których są stworzone. W tej części lekcji uczniowie obejrzeli dwa filmy – „Jak powstają monety” i „Wszystko co chcecie wiedzieć o banknotach”. W drugiej części lekcji uczniowie dowiedzieli się, w jaki sposób Narodowy Bank Polski dba o jakość i bezpieczeństwo banknotów. Zapoznali się z banknotami i zabezpieczeniami w sposób teoretyczny i praktyczny. Mieli okazję porównać banknoty z różnych części świata. Lekcja zakończyła się podsumowaniem i utrwaleniem uzyskanych wiadomości.
Zadania NBP. Jak zmieniały się banknoty na przestrzeni stu lat?
Na zajęciach języka polskiego uczniowie dowiedzieli się, czym jest pieniądz, jaką formę przyjmuje oraz kto odpowiada za emisję monet i banknotów w Polsce. Poznali także zadania Narodowego Banku Polskiego związane z działalnością emisyjną. Nauczyciel opowiedział o pieniądzu i skupił się na omówieniu działalności emisyjnej banku centralnego. Uczniowie obejrzeli animację „Rola pieniądza w gospodarce” na temat ruchu okrężnego pieniądza w gospodarce. Następnie uczniowie poznali różnice między bankiem centralnym a bankami komercyjnymi. Wykonali ćwiczenie interaktywne, dopasowując funkcje do działalności banku centralnego i banków komercyjnych. Następnie uczniowie na podstawie zaprezentowanych banknotów omówili, jak zmieniał się wygląd banknotów na przestrzeni 100 lat. Na koniec opisali wybrane banknoty, które znajdują się aktualnie w obiegu.
Czy ryzyko się opłaca?
Zarówno dawno temu, jak i dziś w XXI wieku, pieniądz odgrywa istotna rolę. W świecie nowoczesnych technologii i pędu życia codziennego jest trybem w maszynie napędzającej, nie tylko gospodarkę całego świata, ale także instytucje finansowe np.: giełdy, banki. Celem lekcji jest poznanie czym jest pieniądz oraz jego funkcje ekonomiczne, szczególnie akumulacja pieniądza. Czy bez względu na rodzaj pieniądza, jaki mamy oraz jakim obracamy, niesie ze sobą ryzyko i czy się nam opłaca?
Etap 1. Wprowadzenie: Nauczyciel zapoznaje z tematem lekcji. Przedstawia cel lekcji.
Etap 2. Przedstawienie prezentacji: Nauczyciel wyjaśnia podstawowe pojęcia w celu zrozumienia tematyki zajęć. Na początku informuje czym jest pieniądz ? Do czego służy? Omawia jakie są rodzaje pieniądza w obiegu, a także jaki powinien być, aby każdy obywatel mógł z niego korzystać. Przedstawia funkcje ekonomiczne pieniądza w szczególności akumulacje pieniądza.
Etap 3. Analiza pieniądza jako środek akumulacji: Uczniowie w grupach analizują trzy sposoby gromadzenia pieniędzy. Rozważają i omawiają czy gromadzenie pieniędzy jest ryzykowne i się opłaca?
Etap 4. Prezentacja grup: Uczniowie dzielą się spostrzeżeniami i refleksjami na temat gromadzenia zasobów.
Grupa 1: Michał Boczek, Magdalena Żarłok, Nikola Boryczka – przedstawiają swoje zdanie na temat gromadzenia pieniędzy na koncie oszczędnościowym.
Grupa 2: Oliwier Szymański, Rafał Cielniak, Kamil Wieczorek – prezentują gromadzenie środków na lokatach bankowych.
Grupa 3: Kuba Słomka, Lena Sumińska, Zuzanna Wolak – dzielą się z wnioskami dotyczącymi gromadzenia zasobów w formie inwestowania w kruszec (czyli złoto).
Etap 5. Podsumowanie: Nauczyciel podsumowuje najważniejsze zagadnienia omawiane na lekcji, przypomina uczniom i utrwala informację na temat akumulacji pieniądza i czy jest to ryzykowne czy bezpieczne.
“Od barteru do blika” - Rozwój gospodarki pieniężnej na terenach Polski
Nauczyciel przedstawia cel lekcji: Zrozumienie procesu rozwoju gospodarki pieniężnej na terenach Polski od pradziejów po współczesność oraz roli pieniądza w gospodarce pieniężnej na terenach Polski
Etap 1: Wprowadzenie: Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę lekcji, przedstawiając historię rozwoju gospodarki pieniężnej na terenach Polski. Wyjaśnia, że gospodarka pieniężna to nie tylko obieg pieniądza, ale również cały system ekonomiczny związany z jego funkcjonowaniem.
Etap 2: Omówienie etapów rozwoju gospodarki pieniężnej: Nauczyciel prezentuje krótki wykład na temat różnych etapów rozwoju gospodarki pieniężnej na terenach Polski, poczynając od czasów prehistorycznych, gdy ludzie posługiwali się barterem, aż do współczesności, gdzie obserwujemy rozwój płatności elektronicznych. Podczas omawiania kolejnych etapów, nauczyciel akcentuje zmiany w systemie pieniężnym oraz ich wpływ na gospodarkę kraju i życie społeczne.
Etap 3: Analiza mapy i danych: Uczniowie analizują mapy oraz dane dotyczące rozwoju gospodarki pieniężnej na obszarze Polski. Badają zmiany terytorialne, wprowadzenie różnych systemów pieniężnych. Omawiają i przedstawiają swoje analizy.
Etap 4: Dyskusja: Nauczyciel prowadzi krótką dyskusję na temat wpływu rozwoju gospodarki pieniężnej na społeczeństwo i gospodarkę Polski. Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami i refleksjami na temat znaczenia pieniądza w życiu społecznym i ekonomicznym kraju.
Etap 5: Podsumowanie: Nauczyciel podsumowuje najważniejsze zagadnienia omawiane na lekcji, przypomina uczniom i utrwala informację na temat rozwoju gospodarki pieniężnej na terenach Polski.
Związki wyrazowe z pieniędzmi w roli głównej
Celem lekcji języka polskiego w klasie czwartej, przeprowadzonej w dniu 8 lutego 2024 r., była odmiana rzeczownika pieniądz oraz nazwy polskiej waluty złoty; stworzenie poprawnych związków wyrazowych z wyrazem pieniądze. Ćwiczenia językowe wykonane w trakcie lekcji służyły świadomemu stosowaniu przez uczniów poprawnych form w codziennych sytuacjach.
Nauczycielka na początku przedstawiła uczniom cele lekcji, omawiając krótko kolejne ćwiczenia, jakie będą wykonywać. Pierwsze ćwiczenie polegało na ułożeniu według kolejności nazw polskich przypadków, a następnie dobraniu odpowiedniej formy rzeczownika pieniądz do każdego z nich. Uczniowie otrzymali w tym celu plansze z wydrukowanymi nazwami przypadków od mianownika do wołacza, rozdane w dowolnej kolejności; inni natomiast- plansze z wydrukowanymi formami wyrazu pieniądz. Odpowiadając głośno na pytania przypadków, dopasowywali formę wyrazu pieniądz znajdującą się na podarowanej im planszy. W efekcie uczennice i uczniowie ustawili się parami (stojący oraz klęczący), tworząc poprawną odmianę wyrazu pieniądz w liczbie pojedynczej. Wszyscy głośno powtórzyli odmianę.
Następnie nauczycielka opisała drugie zadanie, które polegało na utworzeniu poprawnych związków wyrazowych, będących połączeniem rzeczownika pieniądze z odpowiednimi czasownikami. Uczniowie usiedli przy stoliku, na którym rozłożyli karton z wydrukowanymi polskimi monetami. Poniżej znajdował się napis Pieniądze. Teraz z metalowej skarbonki losowali karteczki z wydrukowanymi czasownikami. Odczytywali głośno wylosowane wyrazy, decydując, które z nich tworzą ścisły związek wyrazowy z rzeczownikiem pieniądze. Jako poprawne wybrali następujące czasowniki: inwestować, składać, tracić, zwrócić, oddawać, pożyczać, odkładać, drukować, wydawać, brać, zarabiać, marnować, mieć. Ułożyli te wyrazy , przygotowując je do naklejenia wokół wyrazu pieniądze. Pozostałe czasowniki, niepasujące do rzeczownika pieniądze, uczniowie odkładali osobno. Potem, na prośbę nauczycielki, uczniowie podali poprawne formy nazwy polskiej waluty, proponując je do widniejących na planszy monet o nominale 1zł, 2 zł, 5 zł. Wymówili, a następnie zapisali na planszy odpowiednio: jeden złoty, dwa złote, pięć złotych.
W kolejnej części lekcji uczniowie przykleili karteczki z wybranymi wcześniej wyrazami, tworzącymi związki wyrazowe z pieniędzmi. W końcowej fazie lekcji zapisali je wszystkie w zeszycie. Ustnie układali zdania, wykorzystując poznane na lekcji związki wyrazowe, a wybrane zapisując w zeszycie.
Rozwijanie umiejętności robienia zakupów. Poznanie form płatności
Lekcja rozpoczęła się od rozmowy z dziećmi na temat pieniędzy, sklepu oraz zachowania podczas zakupów. Kolejnym etapem była wycieczka do pobliskiego sklepu. Wychowankowie oglądali towary na półkach, obserwowali pracę ekspedientki. Wizyta w sklepie była doskonałą lekcją poznania form płatności za zakupy oraz specyfiką pracy osób pracujących w sklepie. Dzieci utrwaliły również zasady zachowania w miejscu użyteczności publicznej. Ta wycieczka stała się inspiracją do utworzenia własnego sklepu w sali lekcyjnej. Uczniowie wyceniali samodzielnie towary, które kupowali za pieniądze z masy solnej wykonane na warsztatach. Utrwalali liczenie. Uczyli się obsługi zabawkowej kasy fiskalnej. To doświadczenia na długo pozostanie w pamięci.
Przedszkolaki i pierwsza lekcja ekonomii w banku i w biurze rachunkowym.
Nauczyciele wprowadzili dzieci w temat dotyczący instytucji, jaką jest bank i przybliżyli zawód księgowej poprzez pogadankę. Głównym punktem lekcji była wycieczka do pobliskiego banku. Tam przedszkolaki miały okazję z bliska zobaczyć, na czym polega praca bankowca, kasjerów. Dowiedziały się, skąd biorą się pieniądze, jak można je oszczędzać, jak działa bankomat. Sprawdzały autentyczność banknotów. Poznały maszynę do segregacji monet i urządzenie do przeliczania banknotów. Kolejnym punktem wycieczki było biuro rachunkowe, w którym panie opowiedziały o swojej pracy, zaprezentowały stare i nowe urządzenia im pomocne. Wycieczka okazała się bardzo ciekawym doświadczeniem dla przedszkolaków.
Za ostatni grosz... gry i zabawy ruchowe
Rola pieniędzy w świecie sportu jest ogromna. Finanse wpływają na rozwój drużyn, organizację imprez sportowych i wynagrodzenia zawodników i ich trenerów. Sponsoring, prawa telewizyjne i sprzedaż biletów generują znaczne przychody, kształtując przy tym samym dynamikę i konkurencyjność w sporcie. Jednakże zbyt duże zapatrzenie na pieniądze może rodzić nierówności finansowe i korupcję. Zawsze trzeba być czujnym i pamiętać o tym, że pieniądze są bardzo ważne w sporcie , ale nie najważniejsze. Liczy się przede wszystkim radość z przebywania razem podczas uprawiania różnych dyscyplin sportowych oraz wzajemna rywalizacja w duchu „fair play”, zwłaszcza w sporcie szkolnym.
Tak też było na zajęciach siódmoklasistów i ósmoklasistów podczas lekcji” Za ostatni grosz... gry i zabawy ruchowe”. Celem lekcji było zapoznanie uczniów ze sposobem prowadzenia różnego rodzaju zabaw i gier ruchowych z wykorzystaniem monet i banknotów. Atrakcyjne ćwiczenia i zabawy ruchowe z „ grosikowymi przyborami nietypowymi” dostarczyły dziewczynom i chłopcom wiele radości i nowych wrażeń. Dzięki ćwiczeniom i zabawom „Za ostatni grosz..” uczniowie dłużej utrzymywali koncentrację uwagi, wzmacniali różne grupy mięśniowe oraz doskonalili podstawowe cechy motoryczne. Ponadto zdobywali umiejętności interpersonalne, takie jak komunikacja i współpraca z innymi, zarządzanie pieniędzmi, jakże przydatne w świecie ekonomii oraz sportu.
Rola pieniędzy w życiu człowieka na podstawie książki Zofii Staneckiej i Marianny Oklejak “Basia i pieniądze”
Na początku lekcji nauczyciel przedstawił dzieciom z oddziału przedszkolnego temat i przebieg lekcji bibliotecznej i poprosił uczennice z Drużyny Ambasadorów Edukacji Ekonomicznej o przeczytanie książeczki „Basia i pieniądze”. Przedszkolaki z zainteresowaniem wysłuchały opowiadania o małej dziewczynce, która z mamą i rodzeństwem udała się na zakupy do supermarketu.
Po przeczytaniu książeczki nauczyciel wyjaśnił kolejne zadanie, które polegało na przeprowadzeniu rozmowy z dziećmi przez uczennice z klasy 7 na temat przeczytanej książeczki i treści w niej zawartych. Uczennice w trakcie rozmowy zadawały dzieciom pomocnicze pytania. Dzieci chętnie odpowiadały na pytania, wykazały się ogromną wiedzą, nawiązały do wizyty oddziałów przedszkolnych w banku i własnych doświadczeń.
Następnie nauczyciel wyjaśnił kolejne zadanie – Zabawa w sklep, podzielił dzieci na grupy i rozdał gazetki ze sklepów. Zadanie polegało na wycięciu z gazetek produktów z ceną zgodnie z przydzieloną kategorią (Owoce i warzywa, Przetwory mleczne, Pieczywo, Napoje, Słodycze), przypięcie do tablicy korkowej, na której znajdował się narysowany koszyk na zakupy.
Dzieci z zainteresowaniem przeglądały gazetki, po wcięciu wybranych produktów, podchodziły po kolei i przymocowały przy pomocy uczennic z kl. 7 własne produkty do narysowanego koszyka.
Rezultatem przeprowadzonej lekcji jest wykonany kolaż przedstawiający koszyk z ilustracjami przedstawiającymi produkty z cenami, które dzieci wybrały z gazetek.
Jak mądrze gospodarować swoim kieszonkowym?
Głównym celem lekcji było poznanie prze uczniów sposobów rozsądnego gospodarowania swoimi pieniędzmi (kieszonkowym). Dwie uczennice zaprezentowały scenkę mającą ukazać pozostałym uczniom niewłaściwe i rozrzutne gospodarowanie swoimi pieniędzmi, a następnie uczniowie podawali racjonalne zasady zarządzania pieniędzmi. Uczniowie także definiowali pojęcia tj. kalendarz, planowanie, budżet, przedsiębiorczość, kieszonkowe, oszczędzanie. Ponadto uczniowie wykonali skarbonki - świnki na swoje pieniądze, które chcą odłożyć. Następnie została przeprowadzona w czterech grupach symulacja dotycząca zarządzania kieszonkowym z zadanym celem do realizacji w dłuższej perspektywie i z uwzględnieniem zdarzeń losowych, np. nieprzewidzianych wydatków - zdarzeń niekorzystnych, albo nieplanowanych zastrzyków gotówki – tzw. zdarzeń pozytywnych. Każda grupa miała 4 tygodnie na uzbieranie pieniędzy na prezent z okazji Dnia Matki. Co tydzień otrzymywali 20 zł. Grupa wspólnie miała zdecydować, co chce kupić (patrząc na cennik i produkty z gazetki) i ile pieniędzy odłoży do skarbonki (ewentualnie). Warunkiem był zakup trzech produktów na tydzień. Wszystkie zakupione produkty wraz z ceną, dzieci wpisywały do karty pracy i podliczały łączną kwotę wydaną w danym tygodniu. Ponadto po pierwszym tygodniu losowali niekorzystne zdarzenie losowe i musieli spełnić poprzednie warunki. Po trzecim tygodniu losowali zdarzenie korzystne i nadal planowali wydawanie i odkładanie pieniędzy. Na koniec czwartego tygodnia liczyli pieniądze odłożone do skarbonki oraz pieniądze, które zostały im „w kieszeni”. Przedstawiciel każdej z grup prezentował wyniki symulacji. W ustnym sprawozdaniu zawierał informacje dotyczące celu, na który zbierali pieniądze, a także podawał potrzebną kwotę do zebrania i mówił, ile udało im się zebrać pieniędzy oraz jakie zdarzenia ich spotkały i na co wydawali najwięcej pieniędzy. Każda grupa zrealizowała swój cel, wykazując się rozsądnym i zaradnym zarządzaniem swoimi pieniędzmi.
Pieniądze w życiu człowieka
Uczniowie obejrzeli film edukacyjny o historii pieniądza. Rozwiązali zagadkę (hasło-pieniądze). Wyjaśnili jak rozumieją słowo pieniądz i do czego służy, ułożyli kartony z napisami, opowiedzieli jaka waluta obowiązuje w Polsce, podzielili pieniądze na monety i banknoty, poznali pojęcia: rewers, awers. Wypowiadali się po co oszczędzamy i określili powody, dla których warto oszczędzać.
Celem zajęcia było zapoznanie z historią pieniądza, wyjaśnienie do czego służy. Poznali cechy pieniądza (jednolitość, trwałość, podzielność, poręczność) oraz formy płatności. Łatwo przyswajali informacje - celem było wyjaśnienie powodów, dla których ludzie oszczędzają pieniądze, a także uświadomienie korzyści płynących z oszczędzania pieniędzy w banku. Nauczycielka wyjaśniła dzieciom, że dorośli również mają taką „skarbonkę”, ale nie w domu tylko w banku. Do tej skarbonki odkładają pieniądze, ponieważ są tam bezpieczne i mogą na nich zarobić. Dzieci odpowiadały na pytania: Dlaczego oszczędzamy? Czy warto oszczędzać? Na co oszczędzają? (burza mózgów). Pogłębiły swoją wiedzę o pojęcia związane z ekonomią, zostały wprowadzone w skomplikowany świat pieniądza. Treści zawarte na zajęciach zachęciły do wspólnego odkrywania świata ekonomii. Drugoklasiści bardzo chętnie i aktywnie wzięli udział w zajęciach.
Bank widziany oczami dziecka - poznanie pojęć bankowych
Wstępem do naszych zajęć było obejrzenie filmu pt. „Historia pieniądza”. W formie opowiadania przedstawiono dzieciom, jak ludzie od czasów starożytnych zastępowali pieniądz. Na samym wstępie wyjaśniono pojęcie koczowniczego trybu życia, a następnie znaczenie pojęcia wymiany barterowej, która przyjmowała formę tzw. płacidła jakim było np. zboże, kawa, herbata, zwierzęta. Uczniowie mieli okazję obejrzenia pierwszej polskiej monety, jaką był denar Mieszka I. Wyjaśniono również dzieciom, gdzie i jak produkuje się aktualnie monety w Polsce (Mennica Polska). W kolejnej części zajęć opowiedziano o przyczynach produkowania pieniądza w formie papierowej i przedstawiono go w postaci kwitów depozytowych.
Kolejnym naszym zdaniem było omówienie podstawowych zagadnień związanych z pieniądzem i jego znaczeniem w codziennym życiu. Poznali zasadę działania banku i zarządzania budżetem rodzinnym, zapoznali się z pojęciami: konto, bankomat, karta płatnicza, kod pin, przelew. W trakcie zajęć uczniowie szukali odpowiedzi na pytania – czy pieniądze są nam potrzebne, dlaczego ludzie posługują się pieniędzmi, skąd mają pieniądze? Uczniowie chętnie wypowiadali się na tematy związane z pieniędzmi i znały wiele pojęć ze świata finansów. Doskonale radzili sobie z prostymi obliczeniami na pieniądzach i potrafiły oszacować wartość wielu produktów. Dzieci odpowiedziały, co daje oszczędzanie i dlaczego warto odkładać pieniądze na przyszłość. Wiedzą również, po co chodzimy do banku i jak się w nim zachować. Potrafią wyjaśnić, czym jest bank i do czego służy bankomat oraz konto bankowe. Znają zalety oszczędzania oraz sposoby gromadzenia pieniędzy.
Udział w zajęciach pozwolił uczniom zdobyć praktyczną wiedzę z zakresu bankowości, oraz przygotowywał do bezpiecznego i swobodnego poruszania się w świecie finansów osobistych. Uczniowie mogli już na etapie szkoły podstawowej zapoznać się ze sztuką zarządzania własnymi pieniędzmi, budowaniem bezpieczeństwa finansowego i tym samym zweryfikować swoje wyobrażenia o finansach z rzeczywistością. Dzieci aktywnie uczestniczyły w zajęciach, zdobyta wiedza umożliwi uczniom mądre planowanie przyszłości, a zdobyte umiejętności zaprocentują przez całe życie.
Skok na bank
Na początku zajęć nauczyciel podczas rozmowy kierowanej zorientował się, jaką wiedzę mają uczniowie na temat instytucji bankowej, kart płatniczych i bankomatów. Następnie uczniowie klasy 7 przedstawili prezentację o kartach płatniczych wyjaśniając co to jest, do czego służą, jakie są rodzaje kart, kto może być posiadaczem karty płatniczej. Wyjaśnili pojęcia: karta płatnicza, bankomatowa, kredytowa oraz rodzaje kont w banku. Zaprezentowali wygląd i pełną charakterystykę takich kart, w tym informacje znajdujące się na karcie i zaproponowali uczniom kl.2 wykonanie ich własnych kart. Uczniowie z wielką ochotą przystąpili do zadania. Korzystając z podpowiedzi na ekranie wykonali spersonalizowane karty płatnicze. Na kolejnej lekcji uczniowie klasy 7 wraz z uczniami klasy 2 wykonali bankomat z kartonów. Bankomat zawierał wszystkie szczegóły niezbędne do funkcjonowania. Uczniowie klasy 7 szczegółowo wyjaśnili do czego służy klawiatura i wszystkie otwory w bankomacie oraz co po kolei będzie się wyświetlało na ekranie. Wszyscy uczniowie uczyli się korzystać z bankomatu, wykorzystując swoje karty. Podchodzili kolejno do urządzenia, wkładali swoją kartę, wpisywali kod PIN, wybierali kwotę, następnie kartonowy bankomat „realizował wypłatę” i informował o kolejnych krokach, które musieli wykonać uczniowie. Zabawa z wykorzystaniem dramy cieszyła się ogromnym zaangażowaniem uczniów. Ostatnim etapem zajęć była rozmowa kierowana na temat banku, bankomatu oraz odpowiednich nominałów pieniędzy. Uczniowie z klasy 7 mieli przygotowane pytania, które zadawali młodszym kolegom. W trakcie zajęć uczniowie klasy 2 nabyli wiedzę o ty, czym są banki, jakie są ich rodzaje, czym są bankomaty, do kogo należą, gdzie stoją, jak należy z nich korzystać (wpłacanie i wypłacanie pieniędzy), co to jest kod PIN i dlaczego jest wymagany do transakcji w bankomacie, do czego służy karta płatnicza/bankomatowa/ kredytowa. Uczniowie dowiedzieli się także tego, że bankomaty nie wypłacają pieniędzy w bilonie, jakie są najmniejsze nominały wypłacane przez bankomat. Wielką ciekawością okazało się wpłacanie pieniędzy, informacja o tym, że bankomat rozpoznaje dany banknot i sam przelicza ilość banknotów, które się wpłaca. Jakie należy zachować środki ostrożności w przypadku korzystania z bankomatu.
Własna aranżacja piosenki na temat pieniądza
Lekcje muzyki, zwłaszcza te poświęcone tworzeniu piosenek, są fascynującym procesem, który wymaga nie tylko talentu muzycznego, ale także kreatywności i wyobraźni. Na takich zajęciach uczniowie mają możliwość poznać różne techniki kompozycyjne, formy muzyczne oraz sposoby tworzenia tekstów. Na początku lekcji nauczyciel przedstawił temat lekcji i zachęcił uczniów do dyskusji na temat skojarzeń z pieniędzmi. Następnie uczniowie zostali zachęceni do wyrażania swoich myśli na temat pieniędzy poprzez pisanie tekstów piosenek. Mogli skupić się na różnych aspektach finansów, takich jak zarabianie, oszczędzanie, czy też trudności związane z nimi. Nauczyciel wspierał uczniów w pisaniu tekstów, pomagając im znaleźć odpowiednie rymy i melodię. Kolejnym krokiem było opracowanie muzyki do tekstu. Uczniowie mieli za zadanie zastanowić się jakiego podkładu muzycznego mogą użyć dla swojej piosenki o pieniądzach. Na koniec lekcji uczniowie mieli okazję zaprezentować swoje piosenki przed resztą klasy. Mogli dzielić się swoimi tekstami oraz muzyką i otrzymać opinie i komentarze od kolegów i nauczyciela. Lekcja muzyki poświęcona tworzeniu piosenki o pieniądzach była nie tylko kreatywnym wyzwaniem, ale także sposobem na wyrażenie swoich przemyśleń i emocji na temat finansów w sposób artystyczny i oryginalny.
Jak obliczyć budżet domowy? – elementy ekonomii z wykorzystaniem programu Excel
Faza wprowadzająca: Nauczyciel wyjaśnia, jak ważne jest kontrolowanie własnych wydatków. Tłumaczy, że można wykorzystać do tego arkusz kalkulacyjny. Wyjaśnia, że budżet to plan dochodów i wydatków w pewnym okresie, np. miesiącu, oraz że każda firma i instytucja (np. szkoła) tworzą z wyprzedzeniem taki plan, aby nie okazało się, że w ciągu roku jakiś wydatek będzie dużym zaskoczeniem i zabraknie na niego pieniędzy. Nauczyciel mówi uczniom, że na zajęciach utworzą własny budżet, korzystając z programu MS Excel.
Faza realizacyjna: Przed przystąpieniem do planowania budżetu nauczyciel wyjaśnia uczniom, czym jest formuła w arkuszu kalkulacyjnym. Podkreśla, że każda formuła musi zaczynać się od znaku równości i nie może być w niej spacji. Nauczyciel poleca uczniom wpisać określone liczby w trzech pierwszych komórkach kolumny A. Uczniowie sumują wpisane liczby w pamięci lub na kalkulatorze. Następnie wykorzystują do tego formułę obliczeniową (rys. 1 ze s. 45, film instruktażowy Zastosowanie formuły (MS Excel)). Nauczyciel wyjaśnia, czym jest funkcja w arkuszu kalkulacyjnym. Tłumaczy, że użycie funkcji zawartych w programie znacznie przyspiesza tworzenie formuł, zwłaszcza gdy obliczeń jest dużo lub są bardziej skomplikowane. Demonstruje użycie funkcji SUMA do dodania liczb w komórkach (rys. 2 ze s. 46, film instruktażowy Zastosowanie funkcji (MS Excel)). Następnie uczniowie wykorzystują funkcję SUMA do dodania liczb wpisanych w arkuszu kalkulacyjnym. Nauczyciel może pokazać przykłady różnych funkcji na karcie Formuły. Wskazuje, jak wiele wbudowanych funkcji ma program, i informuje, że podczas zajęć uczniowie wykorzystają tylko dwie z nich. Nauczyciel rozdaje karty pracy. Uczniowie przystępują do projektowania tabeli z budżetem. Rozpoczynają od części z przychodami. Komórkę A1 zostawiają pustą. W kolejnych komórkach kolumny A wypisują źródła przychodów, a w komórkach pierwszego wiersza nazwy wszystkich miesięcy (korzystają przy tym z opcji automatycznego wypełniania serii danych poznanej na poprzedniej lekcji). Nauczyciel tłumaczy, jak wykorzystać funkcję SUMA do obliczenia sumy przychodów w danym miesiącu (rys. 3 ze s. 46, film instruktażowy Obliczanie przychodu (MS Excel)). Korzystając z opcji autouzupełniania, kopiują formułę do komórek z podsumowaniem przychodów w kolejnych miesiącach. W kolejnym etapie uczniowie przygotowują tabelę z wydatkami w poszczególnych miesiącach. Nauczyciel przypomina, że wydatki również należy zsumować, gdyż dopiero w części z bilansem będzie obliczana różnica między przychodami a wydatkami w danym miesiącu (rys. 4 ze s. 47, film instruktażowy Obliczanie bilansu (MS Excel). Formułę do obliczenia różnicy w styczniu uczniowie tworzą samodzielnie, następnie kopiują ją dla kolejnych miesięcy, również korzystając z funkcji autouzupełniania. Uczniowie sami uzupełniają tabelę w częściach z przychodami i wydatkami. Nauczyciel omawia funkcję ŚREDNIA (film instruktażowy Obliczanie średniej (MS Excel)). Uczniowie obliczają średnią swoich miesięcznych wydatków (rys. 5 ze s. 48) oraz średnią wydatków na konkretny cel, np. na gry czy słodycze. Uczniowie zapisują pracę w Teczce ucznia pod nazwą budżet.
Faza podsumowująca: Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne dotyczące MS Excel.
Shopping – scenki tematyczne
Po przywitaniu uczniów nauczyciel podał temat „Shopping – scenki tematyczne”. Następnie po krótkim wprowadzeniu mającym na celu przypomnienie wyrażeń potrzebnych do przeprowadzenia lekcji w formie scenek tematycznych, uczniowie odegrali swoje role. Scenki przedstawiały różne sytuacje w sklepach, między innymi w sklepie spożywczym, sportowym, papierniczym czy elektronicznym.
„At the bank” – w banku, przydatne słownictwo”
Na zajęciach uczniowie poznali słownictwo związane z tematyką bankową oraz pieniędzy. Wykorzystywali poznane słownictwo w różnych sytuacjach. Uczniowie obejrzeli filmiki „At the bank”: https://www.youtube.com/watch?v=DT3UyVwJe9U. Następnie wypisali najważniejsze zwroty związane z bankowością, stworzyli słowniczek „glossary”. Potem za pomocą słownika www.diki.pl tłumaczyli zwroty. Uczniowie utrwalali słownictwo za pomocą platformy edukacyjnej wordwall. Na koniec ułożyli dialogi z pomocą nauczyciela oraz zaprezentowali je w dwójkach.
Kantor wymiany walut
Nauczyciel rozpoczął zajęcia od odtworzenia fragmentu piosenki „Money” (Liza Minnelli, Joel Grey), a następnie, stosując „burzę mózgów”, prosił uczniów o odpowiedzi na pytania: O czym oni śpiewają? Czy pieniądze „kręcą światem”? Czy wyobrażacie sobie życie bez pieniędzy? Co byłoby, gdyby nie było pieniędzy? Następnie nauczyciel zadał pytanie: Jakie waluty obowiązują w krajach niemieckojęzycznych? Uczniowie wybierali ze zgromadzonych na stoliku kserokopii banknotów te, które obowiązują w krajach DACHL i prezentują je na forum klasy np. „Das ist 10 Euro Schein.”
Następnie uczniowie przeliczali waluty Euro i CHF na złotówki. Jako efekt tego działania uczniowie przygotowali w grupach plakaty ilustrujące kursy walut obowiązujące w krajach niemieckojęzycznych w przeliczeniu na złotówki. Jako kolejny etap lekcji uczniowie prezentowali dialog „w kantorze wymiany walut”, stosując słownictwo związane z tematem lekcji oraz wykonany wcześniej przez uczniów Kantor wymiany walut - „Wechselstube”.
Na lekcji niemieckiego „Kantor wymiany walut” uczestnicy mieli okazję praktykować swoje umiejętności językowe w prawdziwej sytuacji komunikacyjnej. Po przywitaniu się i wymianie podstawowych informacji uczestnicy lekcji próbowali swoich sił w rozmowie z obsługą w języku niemieckim, pytając o kursy walut w złotówkach, pytając o opłaty, czy też zadając pytania dotyczące innych usług świadczonych przez kantor.
Lekcja w kantorze wymiany walut była również świetną okazją do poznania specyficznego słownictwa związanego z finansami, wymianą walut na złotówki i wykorzystania tego słownictwa w praktyce. Dodatkowo, uczestnicy lekcji mogli również pracować nad umiejętnościami rozumienia ze słuchu, poprzez słuchanie dialogów pomiędzy klientem a pracownikiem kantoru.
Podsumowując, lekcja niemieckiego w kantorze wymiany walut może być bardzo przydatna i interesująca dla uczniów, którzy chcą doskonalić swoje umiejętności językowe w praktyczny sposób oraz wiążą swoją przyszłość z finansami.
Pieniądz - środkiem pomocy drugiemu człowiekowi
Uczniowie zapoznali się z historią i działalnością Narodowego Banku Polskiego oraz z funkcjami pieniądza jako środka płatniczego obowiązującego na terenie Polski. Odkryli rolę pieniądza jako środka pomocy drugiemu człowiekowi. Przeczytali fragment Pisma Świętego (Łk 10, 30-37 – Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie) i wyjaśnili znaczenie pieniądza jako środka pomocy drugiemu człowiekowi na podstawie tego fragmentu. Uczniowie zapoznali się z działalnością organizacji charytatywnych, np. Szkolne Koła Caritas. W ramach zapoznania się z pracą w Kole, uczniowie przeprowadzili pracę w grupach. Zadanie polegało na analizie możliwości wykorzystania posiadanych środków pieniężnych w ramach działalności charytatywnej oraz na wyborze celu przeznaczenia tychże środków. Na koniec odbyła się rozmowa podsumowująca zajęcia. Po zapoznaniu się ze znaczeniem roli pieniądza jako środka pomocy drugiemu człowiekowi oraz z możliwością działalności w ramach organizacji charytatywnych uczniowie uświadomili sobie, że swoim świadectwem życia i zaangażowaniem członkowie grup charytatywnych stają się żywym świadectwem Ewangelii, a doświadczenie pomocy drugiemu człowiekowi wpływa na wzrost ich wiary.